امروزه انرژی خورشیدی با توجه به افزایش اهمیت محیط زیست و استفاده از انرژی های تجدید پذیر، محبوبیت بیشتری پیدا کرده است. همچنین بسیاری از سازندگان لوازم خانگی و محصولات الکترونیکی سعی می کنند انرژی مورد نیاز تولیدات خود را از طریق نصب پنل های خورشیدی تامین کنند. یکی از این وسایل ساعت مچی است. موتور و عقربه های این ساعت بدون نیاز به خرید و تعویض باتری، حرکت می کنند و همواره زمان دقیق را به شما نشان می دهد. در این نوشته درمورد نحوه کارکرد، عمر ساعت مچی خورشیدی و مقایسه آن با ساعت مچی معمولی مطالبی را عنوان کردیم.
ساعت مچی خورشیدی چیست؟
در ساعت مچی خورشیدی یک فناوری بسیار جذاب و شگفت انگیز به کار رفته است که امروزه طرفداران بسیاری دارد. این ساعت ها از طریق یک سیستم فتوولتائیک ویژه، انرژی حاصل از نور خورشید را به انرژی الکتریکی تبدیل و از آن برای نشان دادن زمان استفاده می کنند. به این فناوری “Eco-drive” نیز می گویند.
هنگامی که نور به سلول های خورشیدی که معمولا در زیر صفحه ساعت قرار دارند برخورد می کند، الکترون های آزاد موجود در پنل تحریک می شوند و جریان الکتریکی ایجاد می کنند. در آخر نیز این انرژی الکتریکی به یک باتری منتقل و در آن ذخیره می گردد تا به آرامی آزاد شود و انرژی مورد نیاز ساعت را تامین کند.
بیشتر ساعت های خورشیدی با نام ساعت های کوارتز خورشیدی شناخته می شوند؛ زیرا دقیقا مانند نمونه های سنتی کوارتز یک کریستال ارتعاشی در مدار خود دارند که زمان را به صورت کاملا دقیق می سنجد. این ساعت برخلاف ساعت معمولی که باتری یک بار مصرف دارد، دارای باتری قابل شارژ لیتیوم یونی است که می توان صدها بار آن را شارژ کرد. با توجه به کارایی چشمگیر این فناوری، معمولا می توان با یک بار شارژ کامل چندین ماه از آن استفاده کرد.
ساعت مچی خورشیدی چه زمانی اختراع شد؟
پس از عرضه اولین ساعت کوارتز در سال 1969، اولین ساعت مچی خورشیدی دیجیتال در سال 1972 به نام Riehl ‘Synchronar’ وارد بازار شد. در این ساعت عجیب و جالب دو پنل خورشیدی بزرگ به جای صفحه ساعت قرار داشت و زمان در یک نمایشگر کوچک در کنار بدنه نمایش داده می شد.
اولین ساعت خورشیدی آنالوگ که Citizen Crystron نام داشت، در سال 1976 عرضه شد. در این مدل نیز به جای پنل های تقریبا نامرئی که امروزه به کار می رود، از پنل های خورشیدی آشکار در سراسر ساعت استفاده شده بود. در طول دهه ها و با پیشرفت فناوری سیستم های خورشیدی، ساعت های ساخته شده با این تکنولوژی نیز کارآمدتر شده است. به ویژه ساعت سیتیزن که اکنون طیف کاملی از ساعت مچی های خورشیدی را تولید و به بازار عرضه می کند.
طول عمر ساعت مچی خورشیدی چقدر است؟
باتری ساعت های خورشیدی علاوه بر ذخیره طولانی مدت انرژی، نسبت به ساعت های معمولی عمر طولانی تری دارند و می توان از آن ها حدودا ۲ تا ۳ سال استفاده کرد. البته باتری این ساعت ها در برخی مواقع حتی تا بیش از 10 سال هم دوام می آورند. البته این ماندگاری دائمی نیست و ماهیت ذاتی سلول های خورشیدی به گونه ای است که پس از چندین سال دچار خوردگی و تخریب می شوند. با این حال به طور کلی نسبت به باتری های معمولی بیشتر دوام می آورند و از نظر اقتصادی هزینه کردن برای آن ها به صرفه تر است.
هرچند نگهداری ساعت مچی خورشیدی در محیط تاریک هیچ ایرادی ندارد، برای بیشتر کردن رساندن مقاوت آن بهتر است در مکان هایی با نور مناسب نگهداری شود. توجه به این موضوع از تخلیه بی رویه باتری پیشگیری می کند. همچنین عملکرد ساعت های خورشیدی مانند همه ساعت ها با قرار گرفتن در معرض زنگ زدگی، رطوبت زیاد و کثیفی کاهش پیدا می کند. شرایط نامناسب محیط سلامت و عمر باتری ساعت، مدار یا سلول های خورشیدی را به تحت تاثیر قرار می دهد.
آیا ساعت مچی خورشیدی با نور مصنوعی هم کار می کنند؟
هرچند ساعت های خورشیدی با نور طبیعی بهتر شارژ می شوند، می توان آن ها را با برخی از نور های مصنوعی نیز شارژ کرد. همه ما به خوبی می دانیم که نور خورشید سرعت شارژ این ساعت ها را به میزان چشمگیری بیشتر می کند؛ اما برخی از منابع نور ساخته دست بشر نیز شرایط مشابه را برای پر کردن آرام سلول های خورشیدی فراهم می کنند.
برای کسب اطلاعات دقیق درمورد نحوه شارژ ساعت مچی خورشیدی خود در نور های مختلف، بهتر است به دفترچه راهنمای آن توجه کنید؛ زیرا عملکرد هر مدل نسبت به مدل های دیگر متفاوت است.
چطور میزان شارژ ساعت مچی خورشیدی را تشخیص دهیم؟
بیشتر ساعت های خورشیدی با یک عملکرد اضافه شما را از پایین بودن میزان شارژ خود مطلع می کنند. برای مثال بهترین ساعت های دیجیتال مچی که با انرژی خورشیدی کار می کنند، یک نشانگر بصری در صفحه اصلی دارند که میزان شارژ را نمایش می دهند.
اما در نمونه های آنالوگ ممکن است با عقب ماندن زمان، متوجه کمبود شارژ باتری شوید. البته این مورد نیز می تواند از مدلی به مدل دیگر متفاوت باشد؛ بنابراین بهتر است برای کسب اطلاعات دقیق تر به دفترچه راهنمای ساعت خود مراجعه کنید.
آیا ساعت مچی خورشیدی بهتر از ساعت مچی معمولی است؟
هرچند ساعت های خورشیدی با توجه به قابلیت شارژ مجدد باتری، گزینه بهتری نسبت به ساعت های اتوماتیک هستند؛ اما مقایسه آن ها با توجه به عملکردی که ارائه می دهند، دشوار است. اگر بخواهیم مقایسه کوچکی داشته باشیم باید بگوییم که به طور کلی ساعت های خورشیدی بسیار دقیق تر از ساعت های مکانیکی هستند و توانایی بیشتری در ذخیره انرژی دارند؛ در نتیجه انتخاب بهتری به شمار می آیند. از سوی دیگر ساعت های مکانیکی معمولی تنوع بیشتری دارند و از نظر زیبایی شناختی انتخاب بهتری هستند. علاوه بر این برای کار با ساعت های معمولی نیاز به مهارت خاصی نیست؛ اما کار با ساعت های خورشیدی کمی پیچیده به نظر می رسد.
جمع بندی
همان طور که در طول مقاله گفته شد امروزه انرژی های تجدید پذیر طرفداران بسیاری دارند و به دنبال آن لوازمی که با این انرژی کار می کنند نیز محبوبیت بیشتری پیدا کرده اند. از این رو ساعت مچی خورشیدی نیز یکی از لوازم جذاب در سراسر جهان شناخته می شود. در این مدل از ساعت ها یک پنل در زیر صفحه اصلی ساعت قرار گرفته است که با دریافت انرژی خورشیدی یا برخی از نور های مصنوعی، شارژ می شود. با توجه به قابلیت شارژ کردن چند باره، ساعت های خورشیدی نسبت به نمونه های معمولی به صرفه تر هستند و می توان چندین سال بدون نیاز به تعویض باتری از آن ها استفاده کرد. در این نوشته نکات مهم مربوط به این ساعت ها را با جزئیات مورد بررسی قرار دادیم.
